Bu, iki bin yıldan uzun bir süre önce insanlar Dünya'nın evrenin merkezi olduğunu düşündüklerinde yaratılmış eski bir araçtır. Genellikle ilk bilgisayar olarak anılırlar ve bu ifade ne kadar tartışmalı olursa olsun, şüphesiz kesin olan bir şey vardır. Usturlaplar muazzam bir gizem ve güzelliğe sahip nesnelerdir.


İmaj Katkısı Flickr Kullanıcısı Adapar

İmaj Katkısı Flickr Kullanıcısı Adapar
Peki usturlap ne işe yarar ve antik dünyada nasıl faydalıydı? Öncelikle problem çözme araçlarıdır - günün saati gibi şeyleri güneşin ve gökyüzündeki yıldızların konumuna göre hesaplarlar. Bir bilgisayar gibi, bilgileri girersiniz ve ardından çıktı alırsınız. Tipik olarak pirinçten yapılmışlardı ve 6 inç çapındaydılar, ancak göreceğimiz gibi çok daha büyük olanlar yapılmıştı.


Resim Kredisi Flickr Kullanıcısı Diorama Sky
Usturlabın ön yüzüne gökyüzü en parlak yirmi yıldıza odaklanılarak çizilmiştir. Usturlaplarla ilgili ilk sorulardan biri, kadim insanlar evrenin dünya merkezli olduğuna inanıyorlarsa, güneş sisteminin helio-merkezli olduğu açıkken nasıl çalıştılar? Yine de eskiler dünyanın ve güneşin göreli boyutlarını ve aralarındaki mesafeleri biliyorlardı. Gözle görebildiğimiz kadarıyla, güneş merkezli bir güneş sistemi ile dünya merkezli olduğuna inanılan bir güneş sistemi arasında en azından ilgili matematik açısından hiçbir fark yoktur.


Resim Kredisi Flickr Kullanıcısı albüm Marcus

Resim Kredisi Flickr Kullanıcısı listentoreason
Usturlap üzerindeki hareketli bileşenler daha sonra belirli bir saat ve tarihe ayarlanır ve ardından aletin ön yüzünde gökyüzü temsil edilir. Bunun amacı neydi? Usturlab ile, bazıları gündüzün veya gecenin saatini bulmak kadar basit olan birçok astronomik problem çözülebilir. Eskiler ayrıca güneşin ne zaman doğup batacağını da usturlaptan öğrenebiliyorlardı. Yönleri de hesaplayabilirsiniz: Usturlap, Müslüman alimler için paha biçilmezdi, çünkü ondan Mekke'ye yön bulabilirlerdi.


Bir usturlabın nasıl çalıştığını tam olarak anlatmak anlamsız olacaktır - göster ve anlat, işleri yapmanın çok daha iyi bir yoludur. Burada, bir TED podcast'inde, Tom Wujec zamanda geriye, usturlabe uzanıyor. Zamanı söylemekten gece gökyüzünün haritasını çıkarmaya kadar binlerce kullanımla, bu eski teknoloji bize antik olanın yepyeni kadar parlak olabileceğini hatırlatıyor.


Resim Kredisi Flickr Kullanıcısı landahlhauts
Usturlap, orta çağın sonlarına kadar astronominin temel araçlarından biri haline geldi. Yüzyıllar boyunca çeşitli usturlap türleri üretildi, en yaygın olanı göksel kürenin ekvator düzlemine yansıtıldığı planisferik usturlaptır. Bu projeksiyonun ilkeleri MÖ 150'den çok önce biliniyordu, ancak işleyen ilkinin teorize edildikten yüzyıllar sonra üretildiği düşünülüyor. Kesinlikle, usturlab olarak tanıdığımız şey, MS 400'de yaygın astronomi araçları haline geldi.


Görüntü Katkısı Flickr Kullanıcısı Austin Evan

Görüntü Kredisi Flickr Kullanıcısı Austin Evan
Usturlabın kökenleri, diğer pek çok bilim gibi, klasik Yunanistan'da bulunabilir. Apollonius'un İsa'nın doğumundan en az iki yüz yıl önce usturlab projeksiyonu üzerinde çalışmış olabileceğini biliyoruz. Teori daha sonra Küçük Asya'da İznik'te doğan Hipparchus tarafından açıklandı. Yunan bağlantısı değil mi? Tüm çalışmaları - MÖ 180 civarında - trigonometrinin geliştirilmesine de yardımcı olduğu Rodos adasında gerçekleştirildi.


İmaj Katkısı Flickr Kullanıcısı Mangpages

İmaj Katkısı Flickr Kullanıcısı dalbera
Evet, ama teori ne zaman sağlamlaştı? İlk usturlap ne zaman fiziksel olarak insan elinde tutuldu? İlk usturlap tipi makineden MÖ 26 yılında ölen Marcus Vitruvius Pollio'nun eserlerinde bahsedilir ve İskenderiye'de bir tel çerçevenin arkasında dönen yıldızlar alanına sahip bir saat tarif edilir. Bu kesinlikle usturlap için bir başlangıçtı.


Resim Kredisi Flickr Kullanıcısı Diorama Sky
Gerçek bir kanıt olmamasına rağmen, Claudius Ptolemy (MS 168'de öldü) yazılarında (İskenderiye'deki üssünden) bugün bildiğimiz enstrümanlara çok benzer bir enstrümana sahip olduğunu kesinlikle ima etti. Usturlabı tasarlamak için kullanılan Dünya-Güneş sisteminin geometrisini geliştirdiği için, belki de bu, yapılması doğru bir varsayımdır. Astronomi tarihçilerinin çoğu, MS 150 tarihini, ilk usturlabın ne zaman yapıldığına dair gerçekçi ve adil bir tahmin olarak görüyor.


Görüntü Kredisi Flickr Kullanıcısı Kotomicreations
Zaman değişti. Yine İskenderiye'de, Ptolemy'den yaklaşık üç yüz yıl sonra, 'pagan' kadın matematikçi ve filozof Hypatia, şehrin Hıristiyan topluluğu tarafından diğer şeylerin yanı sıra usturlabın da dahil olduğu şeytani ayinlerle suçlanacaktı. MS 415'te güpegündüz bir kalabalık tarafından saldırıya uğradı, tecavüze uğradı ve idam edildi. Öğrencisi İskenderiyeli Theon, arkasında usturlabın kullanımına dair çok sayıda not bıraktı, ancak batıda kullanımı neredeyse bin yıldır sona ermek üzereydi.


Görüntü Kredisi Flickr Kullanıcısı Kotomicreations
Hypatia'nın ölümünden sonra, Avrupa'nın Roma İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Karanlık Çağlar olarak adlandırılan tarihin dönemine doğru hızla düştüğü sırada usturlabı kaybetmesine şaşmamak gerek. Helenistik bilginin çoğu, nüfusu Helenistik (o zamana kadar 'pagan') teknolojiye büyük bir şüpheyle bakan Batı Avrupa tarafından kaybedildi. Ancak, kullanımına ve gelişimine dair pek çok kanıtın bulunduğu İslam dünyasında korundu ve yaşatıldı.


Resim Kredisi Flickr Kullanıcısı Mo Costandi
Endülüs'ün Moors üzerinden Avrupa'ya dönecekti. İslami İspanya olmadan Rönesans'ın asla gerçekleşmemiş olabileceği tartışılıyor. Doğru, Endülüs'ten gelen fikirler on ikinci yüzyılda Avrupa'ya yayıldı ve birçok Batı Avrupalı ​​entelektüel, 'kayıp' bilginin büyük bir merkezi olduğu için Kurtuba gibi yerlere akın etti. Avrupa'da hiçbir yerde bulunmayan eski Yunanca metinlerin çoğu, bu tür eğitim yerlerinde Arapçaya çevrilmiş olarak bulunabilirdi. Orada Latince'ye çevrildi ve usturlap Avrupa'nın büyük bir kısmına yeniden tanıtıldı.


Görüntü Kredisi Flickr Kullanıcısı Kotomicreations
Usturlabın yerini 17. yüzyılın ortalarında daha hassas ve özel aletler alacak olsa da, bugün hala, özellikle astronomi eğitiminde kullanılmaktadırlar. Sadece harika geçmişleri için değil, yetenekleri için de takdir ediliyorlar. Yine de, bugün usturlaplar eski astronomi aletleri olarak gizemleri ve güzellikleri nedeniyle her şeyden daha değerlidir.