Gazneli Devleti (Farsça: ??????? Ghaznaviy?n), 961 - 1187 yılları arasında Maveraünnehir, Hindistan"ın kuzeyi ve Horasan"da hüküm sürmüş olan Türk devleti. Gazneliler adlarını başkent edindikleri, şu an Afganistan sınırları içinde bulunan, Gazne şehrinden almıştı. Gazne Devleti"nden önce bu topraklarda hüküm sürmüş olan Fars asıllı Samanîlerin siyasi ve kültürel etkisinden dolayı Gazneli Türkler, zaman içerisinde Farslaşmışlardır.

Gaznelilerin kurucusu sayılan Alp Tegin, Samanîlerin ordu komutanlarındandı. Ancak, hanedanlığın tam anlamıyla kuruluşu, onun damadı Sebük Tigin döneminde gerçekleşmiştir. Sebük Tigin, Gazne şehrini başkent yaparak, Samanî sultanlarının egemenliğinden kurtulmuştur. Sebük Tegin"in oğlu Sultan Mahmut döneminde imparatorluğun sınırları Ceyhun"dan İndus Nehri"ne, oradan da Hint Okyanusu"na kadar uzandı ve Rey ve Hamedan"ı da kapsadı. I. Mesut döneminde Gaznelilere ait, köklü ve büyük toprakların bir kısmı kaybedilmiştir. Batı bölgelerinin neredeyse tamamı, Dandanakan Savaşı sonrasında Selçuklu Devleti"ne kaptırılmıştır ve elde Afganistan, Belucistan ve Pencap bölgeleri kalmıştı. Selçukluların 1157"de dağılması, Gaznelilere pek yarar sağlamadı. Bu karışık ortamdan güçlenerek çıkan Gurlular, 1151"de Behramşah"ı yenilgiye uğratarak Gazne"yi ele geçirdiler. Bundan sonra hükümdarlıklarını Lahor"a çekilerek devam ettiren ve İslam dinini Hindistan"ın içlerine kadar yaymış olan Gaznelilerin son hükümdarı Hüsrev Melik"in Gurlular tarafından 1186"da esir alınmasından sonra, Gazneliler kesin olarak sona erdi.

Kaynak: tr.wikipedia.org